پنتوپرازول مهارکننده پمپ پروتون (PPI) است که باعث کاهش ترشح اسید معده می شود. پنتوپرازول در درمان ازوفاژیت فرسایشی همراه با بازگشت محتویات معده به مری، درمان نگه دارنده ازوفاژیت فرسایشی و شرایط افزایش ترشح پاتولوژیک اسید معده مانند سندروم زولینگر- الیسون استفاده می شود.
پنتوس
پنتوپرازول (به صورت سدیم سسکویی هیدرات)
پنتوس 20: قرص انتریک کوتد، بیضی شکل محدب صورتی رنگ، محتوی 20 میلی گرم پنتوپرازول (به صورت سدیم سسکویی هیدرات)
پنتوس 40: قرص انتریک کوتد، بیضی شکل محدب زرد رنگ، محتوی 40 میلی گرم پنتوپرازول (به صورت سدیم سسکویی هیدرات)
پنتوس در بلیستر های آلومینیوم-آلومینیوم 7 عددی و جعبه های 28 عددی توسط شرکت داروسازی سامی ساز تولید و عرضه می شود.
دسته دارویی و موارد مصرف:
پنتوپرازول مهارکننده پمپ پروتون (PPI) است که باعث کاهش ترشح اسید معده می شود. پنتوپرازول در درمان ازوفاژیت فرسایشی همراه با بازگشت محتویات معده به مری، درمان نگه دارنده ازوفاژیت فرسایشی و شرایط افزایش ترشح پاتولوژیک اسید معده مانند سندروم زولینگر- الیسون استفاده می شود.
راهنمایی های عمومی:
این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا توصیه آن به دیگران خودداری نمایید.
قبل از مصرف این دارو موارد زیر را به اطلاع پزشک یا داروساز برسانید.
1- وجود هرگونه حساسیت به دارو و مواد تشکیل دهنده 2 - بارداری یا شیر دهی 3 - استفاده از سایر داروها
4- ابتلا به بیماری های دیگر 5- سابقه نارسایی کبدی یا کلیوی
مصرف در بارداری و شیر دهی:
بارداری: (رده B) با توجه به این که مطالعات كافي در زنان باردار صورت نگرفته است، فقط در صورت برتری منافع نسبت به عواقب احتمالی، مصرف شود.
شیردهی: پنتوپرازول و متابوليت هايش در شیر مادر ترشح مي شوند. به دلیل احتمال بروز عوارض ناخواسته در نوزاد شیرخوار، تنها با نظر پزشک متخصص مصرف شود.
هشدارها:
- بهبود علائم با مصرف پنتوپرازول، وجود بدخیمی معده را نفی نمی نماید.
- موارد نادری از گاستریت آتروفیک در مصرف طولانی مدت پنتوپرازول گزارش شده است.
- به طور كلي مصرف روزانه و طولاني مدت (بيشتر از 3 سال) داروهای مهارکننده اسید، ممكن است منجر به سو جذب ويتامين B12 گردد.
- مصرف پنتوپرازول در دوزهای بالا و به صورت طولانی مدت (بیش از 1 سال)، ممکن است خطر شکستگی های استخوان ناشی از استئوپروز را در نواحی لگن، مچ و یا ستون فقرات افزایش دهد. بیمارانی که در معرض پوکی استخوان هستند، باید مقادیر کافی از کلسیم و ویتامین D را دریافت نمایند.
- مصرف این دارو به مدت حداقل سه ماه و در بسیاری از موارد بیشتر از یک سال، با کمبود منیزیم همراه بوده است. پایش سطح منیزیم خون در ابتدای درمان و به صورت دوره ای، در مواردی که مصرف طولانی مدت دارو محتمل است و یا در بیمارانی که به صورت هم زمان داروهای کاهنده منیزیم مانند دیگوکسین و دیورتیک ها را مصرف می کنند، توصیه می شود.
- مطالعات حیوانی نشان داده اند که مصرف طولانی مدت پنتوپرازول، کارسینوژن بوده و باعث بروز تومورهای دستگاه گوارش شده است. ارتباط این یافته ها با اثر تومورزایی در انسان مشخص نیست.
- مصرف PPI ممکن است احتمال بروز اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل و یا عفونت های دستگاه گوارش مانند سالمونلا و کمپیلوباکتر را افزایش دهد.
- مصرف طولانی مدت PPI، خطر بروز پولیپ های معده را افزایش می دهد.
- سطح سرمی کروموگرانین A (CgA) به دنبال مصرف PPI افزایش می یابد و ممکن است باعث نتیجه مثبت کاذب در تست های تشخیصی تومورهای نورواندوکرین گردد.
موارد منع مصرف:
در افرادی با سابقه حساسیت به پنتوپرازول، سایر داروهای مهار کننده پمپ پروتون (امپرازول، اس امپرازول، رابپرازول، لانزوپرازول) و یا هریک از اجزا تشکیل دهنده این قرص، منع مصرف وجود دارد.
مقدار و نحوه مصرف:
- درمان کوتاه مدت ازوفاژيت فرسایشی همراه با بازگشت محتویات معده به مری:
بزرگسالان: 40 ميلي گرم روزانه به مدت 8 هفته كه در صورت عدم بهبود كامل، براي يك دوره 8 هفته اي ديگر ممكن است تمديد شود.
کودکان (5 سال و بزرگتر): 15 تا 40 کیلوگرم: 20 ميلي گرم روزانه به مدت 8 هفته
40 کیلوگرم و بیشتر: 40 ميلي گرم روزانه به مدت 8 هفته
- درمان نگه دارنده ازوفاژیت فرسایشی:
40 میلی گرم روزانه
- افزايش ترشح پاتولوژيك مانند سندرم زولينگر- اليسون:
با 40 ميلي گرم 2 نوبت در روز شروع مي شود و گاه به دوز 240 ميلي گرم در روز مي رسد.
نکات قابل توجه:
- به علت داشتن روكش انتريك، قرص پنتوپرازول بايد به طور كامل بلعيده شده و از جويدن، خرد كردن و يا نصف كردن قرص خودداري شود.
- پنتوپرازول باید همراه با یک لیوان آب و حداقل یک ساعت قبل از غذا مصرف شود. بهترین زمان مصرف صبح ناشتا پیش از صبحانه است. در صورتی که دو بار در روز تجویز شده باشد، دوز اول باید پیش از صبحانه و دوز دوم پیش از شام مصرف شود.
- مصرف دارو را باید تا کامل شدن دوره‌ی درمان ادامه دهید.
- در صورتی که مصرف این دارو موجب خواب آلودگی، گیجی و یا تاری دید شد، از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارند، خودداری نمایید.
تداخلات دارویی:
- پنتوپرازول باعث کاهش غلظت پلاسمایی آتازاناویر و نلفیناویر می شود و ممکن است منجر به از بین رفتن اثر درمانی این داروها و بروز مقاومت دارویی گردد.
- مصرف همزمان پنتوپرازول با دارو‌هاي ضد انعقاد خوراكي مانند وارفارين، ممکن است باعث افزایش INR و PT گردد. لذا تغییرات INR و PT باید به طور مرتب پایش شود.
- پنتوپرازول ممکن است جذب داروهایی مانند کتوکونازول، استرهای آمپی سیلین و نمک های آهن که فراهمی زیستی آن ها وابسته به pH معده است را تحت تاثیر قرار دهد.
- مصرف همزمان پنتوپرازول با متوترکسات در دوزهای بالا، ممکن است منجر به افزایش سطح سرمی متوترکسات و یا متابولیت آن گردد. لذا در تجویز متوترکسات باید احتیاط شود.
- پنتوپرازول ممکن است باعث نتیجه مثبت کاذب در تست غربالگری ادراری تتراهیدروکانابینول شود.
عوارض جانبی:
هر دارو به موازات اثرات مطلوب درمانی ممکن است، باعث بروز برخی عوارض ناخواسته نیز بشود، اگر چه همه این عوارض در یک فرد دیده نمی شود.
عوارض شایع: سردرد، اسهال، درد شكمي، تهوع، استفراغ، نفخ، گیجی و درد مفاصل
عوارض با شیوع کمتر: واکنش های حساسیتی، تب، حساسیت به نور، ادم، یبوست، خشکی دهان، هپاتیت، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، افزایش آنزیم های کبدی، افزایش کراتین کیناز، افزایش تری گلیسرید، درد عضلانی، افسردگی، سرگیجه، بثورات جلدی، خارش، کهیر و تاری دید
عوارض نادر: آنافیلاکسی، آنژیوادم، واکنش های پوستی شدید شامل سندروم استیون جانسون، نفریت حاد بینابینی، لوپوس اریتماتوز سیستمیک و جلدی
مسمومیت:
نشانه های مسموميت با پنتوپرازول ممکن است شامل درد شکمی، تاری دید، گیجی، سردرد، تاکی کاردی خفیف، تهوع و استفراغ، خواب آلودگی و اتساع عروق باشد. از آن جا كه همودياليز تاثيري در حذف پنتوپرازول ندارد، در صورت بروز مسموميت، درمان های علامتي-حمايتي باید مد نظر قرار گیرد.
ویژگی فارماکولوژیک:
مکانیسم اثر: پنتوپرازول یک مهارکننده پمپ پروتون است که با اتصال کووالانت به آنزیم H+/K+ ATPase در سلول های پریتال معده، مرحله نهایی ترشح اسید معده را مهار می کند. دوام اثر ضد ترشحی ناشی از مهار این آنزیم، بیشتر از 24 ساعت است.
خصوصیات فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک:
جذب: حداکثر غلظت پلاسمایی پنتوپرازول حدود 5/2 ساعت پس از مصرف خوراکی این دارو ایجاد می شود. فراهمی زیستی مطلق پنتوپرازول حدود 77% است.
توزیع: پنتوپرازول حدود 98% به پروتئین های پلاسما (به طور عمده آلبومین) متصل می شود.
متابولیسم: متابولیسم پنتوپرازول در کبد بسیار وسیع است. مسیر اصلی متابولیسم این دارو، دمتیلاسیون توسط CYP2C19 است که در ادامه همراه با سولفات به صورت کونژوگه در می آید. مسیر دیگر متابولیسمی دارو، اکسیداسیون به وسیله CYP3A4 است.
دفع: حدود 71% دارو از طریق ادرار و 18% آن از طریق مدفوع دفع می گردد. نیمه عمر حذف پنتوپرازول حدود یک ساعت است.
اجزای تشکیل دهنده:
مانیتول، تالک، هیدروکسی پروپیل متیل سلولز، پلی وینیل پیرولیدون، کراس پوویدون، منیزیم استئارات، استئاریک اسید، پلی اتیلن گلیکول، پلی سوربات80، میکروکریستالین سلولز، اکسید آهن قرمز، اکسید آهن زرد، تیتانیوم دی اکساید، سدیم کربنات، پروپیلن گلیکول، متاکریلیک اسید کوپلیمر.
شرایط نگهداری:
- دارو در دمای کمتر از 30 درجه سانتی گراد، دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
- دارو دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
- از مصرف و نگهداری داروی تاریخ گذشته خودداری شود.
آخرین تاریخ بازنگری: آذر 99